Jak ocenić, który szachista jest najlepszy? Skąd wiadomo, kto jest faworytem danego pojedynku szachowego? Na te pytania odpowiada ranking szachowy. Najważniejszy jest ranking ELO FIDE. Wyjaśnimy co to takiego i jak powstaje.
Skąd się bierze ranking szachowy?
W nazwie najważniejszego i najpopularniejszego rankingu – ELO FIDE ukryta jest nazwa systemu odpowiadającego za jego obliczanie. ELO – to system rankingowy, który opiera się na podstawie pojedynków szachistów przez niego uwzględnianych. ELO FIDE używany jest przez Międzynarodową Federację Szachową, której obcojęzyczny skrót to właśnie FIDE.
Ale co określa ów ranking szachowy? Określa wartość, formę i pozycję danego szachisty. Z tego powodu cieszy się w środowisku szachowym dużą popularnością i jest odnośnikiem. Ranking szachowy jest ruchomy, zawodnicy mogą piąć się do góry, ale także spadać niżej. Ulega wahaniom, a FIDE aktualizuje go w cyklu miesięcznym. Ranking szachowy to także prestiż. Miejsce poszczególnych najlepszych szachistów na świecie elektryzuje kibiców i pasjonatów tej gry. Pozycja danego arcymistrza szachowego jest szeroko komentowana. Ranking stał się elementem rywalizacji szachowej na najwyższym poziomie. Aby zaistnieć w rankingu FIDE trzeba rozgrywać partie turniejowe z zawodnikami będącymi już w rankingu. Takich partii należy mieć co najmniej 5 w ciągu 26 miesięcy i osiągnąć w nich ranking przekraczający 1000. Na stronie internetowej federacji dostępne są szachowe kalkulatory rankingowe. Natomiast na blogu STS jest więcej informacji na temat najważniejszych turniejów szachowych oraz porady dla graczy obstawiających szachy w zakładach bukmacherskich.
Kategorie szachowe – jakie mamy rankingi FIDE?
W szachach rozróżniamy kategorie ze względu na czas gry na partie zawodnika w trakcie turnieju. Z tego powodu wyróżnia się trzy tempa rankingowe szachistów:
- Standard – klasyczne szachy, tempo jest większe niż 60/90/120 minut.
- Rapid – szachy szybkie, tempo większe niż 10 minut na zawodnika.
- Blitz – szachy błyskawiczne, tempo mniejsze niż 10 minut na zawodnika.
W każdej z tych kategorii możemy sprawdzać wyniki w sekcji Open, Mężczyzn (Men), Kobiet (Women), Juniorów (Juniors) i Dziewczyn (Girls).
W klasyfikacji liczą się szachowe wyniki
Rankingi szachowe w ostatnich latach zawierają kilkaset tysięcy nazwisk (w 2013 roku było to 170 tys.). Wyników szachów jest znacznie więcej, bo każdy z rankingowych graczy może przecież rozegrać mecze z niesklasyfikowanymi graczami. Początki liczenia rankingu na podstawie wyników szachów miało miejsce już dawno. W 1939 założono Federację Szachową Stanów Zjednoczonych (USCF), a jej aktywnym członkiem i szachistą był profesor Arpad Elo. Na zamówienie USCF prof. Elo skupił się na opracowaniu nowego systemu zliczającego wyniki i ustalającego ranking. Ranking ELO, o którym już była już mowa, zależał od wyników i pozycji rankingowej przeciwników z którym gra dany szachista. Dzięki wyliczeniom można ustalać oczekiwane wyniki szachowe. USCF przyjęła system ELO w 1960 roku, a 10 lat później FIDE zaczęła ustalać ranking na podstawie tego samego modelu.
Szachy w Polsce mają się dobrze
Gdy ktoś zechce sprawdzić historyczną listy polskich arcymistrzów szachowych i arcymistrzyń szachowych dojdzie do wniosku, że w Polsce mieliśmy i mamy wielu dobrych graczy. I jest to prawda, bo znajduje się na nich kilkadziesiąt nazwisk. Obecnie też nie jest tak źle, bo w TOP 25 rankingu szachowego w kategorii Standard Open znajduje się jeden polski szachista. Chodzi o Jana-Krzysztofa Dudę, który w styczniowym notowaniu uplasował się na 19. miejscu. Duda w 2013 roku otrzymał tytuł arcymistrza szachowego. Ma on dopiero 22 lata i pochodzi z Krakowa. Oczywiście notuje najlepsze wyniki szachowych meczów w Polsce. W szachy Duda gra od 5 roku życia. Jako jedyny z polskich szachistów przekroczył barierę 2800 punktów. W wielu międzynarodowych turniejach szachowych radził sobie bardzo dobrze.
Najnowsze notowanie rankingu szachowego – w Polsce i na świecie
Pierwszego dnia każdego miesiąca FIDE aktualizuje szachowe rankingi. Ranking można według potrzeb personalizować, ze względu na kategorię, narodowość, płeć itd. Oto aktualne zestawienie szachistów w najpopularniejszej kategorii Standard Open. Do tego ranking szachistów tylko z Polski.
Ranking światowy FIDE – kategoria Open – styczeń 2021
| Miejsce | Imię i nazwisko | Kraj | Ranking |
|---|---|---|---|
| 1. | Magnus Carlsen | Norwegia | 2862 |
| 2. | Fabiano Caruana | USA | 2823 |
| 3. | Liren Ding | Chiny | 2791 |
| 4. | Jan Niepomniaszczij | Rosja | 2789 |
| 5. | Maxime Vachier-Lagrave | Francja | 2784 |
| 6. | Levon Aronian | Armenia | 2781 |
| 7. | Alexnader Griszczuk | Rosja | 2777 |
| 8. | Szakhriyar Mamedjarow | Azerbejdżan | 2770 |
| 9. | Wesley So | USA | 2770 |
| 10. | Teimour Radjabow | Azerbejdżan | 2765 |
| 11. | Anish Giri | Holandia | 2764 |
| 12. | Hao Wang | Chiny | 2763 |
| 13. | Richard Rapport | Węgry | 2759 |
| 14. | Leinier Dominguez Perez | USA | 2758 |
| 15. | Sergej Karjakin | Rosja | 2757 |
| 16. | Viswanathan Anand | Indie | 2753 |
| 17. | Władimir Kramnik | Rosja | 2753 |
| 18. | Alireza Firouzja | Iran | 2736 |
| 19. | Jan-Krzysztof Duda | Polska | 2743 |
| 20. | Hikaru Nakamura | USA | 2736 |
| 21. | Weselin Topalow | Bułgaria | 2735 |
| 22. | Pentala Harikrishna | Indie | 2732 |
| 23. | Yi Wei | Chiny | 2732 |
| 24. | Santosh Gujrathi Vidit | Indie | 2726 |
| 25. | Dmitry Andreikin | Rosja | 2725 |
Ranking światowy FIDE – Polska – styczeń 2021
| Miejsce | Imię i nazwisko | Ranking |
|---|---|---|
| 1. | Jan-Krzysztof Duda | 2743 |
| 2. | Radosław Wojataszek | 2705 |
| 3. | Mateusz Bartel | 2638 |
| 4. | Wojciech Moranda | 2618 |
| 4. | Bartosz Socko | 2618 |
| 6. | Kacper Piorun | 2615 |
| 7. | Jacek Tomczak | 2610 |
| 8. | Michał Krasenkow | 2597 |
| 9. | Grzegorz Grajewski | 2596 |
| 10. | Marcin Dziuba | 2583 |
| 11. | Kamil Miton | 2579 |
| 12. | Kamil Dragun | 2569 |
| 13. | Aleksander Mista | 2567 |
| 14. | Robert Kempiński | 2561 |
| 15. | Bartłomiej Heberla | 2556 |
| 16. | Tomasz Markowski | 2546 |
| 17. | Krzysztof Bulski | 2531 |
| 18. | Grzegorz Nasuta | 2528 |
| 18. | Daniel Sadzikowski | 2528 |
| 20. | Michał Olszewski | 2525 |
| 21. | Bartłomiej Macieja | 2519 |
| 22. | Łukasz Cyborowski | 2517 |
| 23. | Szymon Gumularz | 2516 |
| 24. | Marcin Tazbir | 2513 |
| 25. | Maciej Klekowski | 2510 |
| 25. | Tomasz Warakomski | 2510 |
| 27. | Paweł Teclaf | 2507 |
| 28. | Marcin Krzyżanowski | 2503 |
| 29. | Paweł Czarnota | 2502 |
| 30. | Zbigniew Pakleza | 2501 |